Roger Bushell

W roku 1950 australijski pisarz Paul Brickhill opublikował książkę pod tytułem „Wielka ucieczka”. Była ona oparta na wydarzeniu historycznym – masowej ucieczce 76 jeńców alianckich z niemieckiego obozu Stalag Luft III. Jedną z osób, które zaplanowały tę ucieczkę, był dowódca eskadry Roger Bushell.

Bushell urodził się w sierpniu 1910 roku w Południowej Afryce. Wstąpił do Królewskich Sił Powietrznych (RAF) w 1932 roku, awansując na dowódcę eskadry nr 92 w październiku 1939 r. Podczas akcji wojennej w trakcie operacji w Dunkierce samolot spitfire Bushella został zestrzelony i musiał lądować awaryjnie na terytorium znajdującym się pod kontrolą Niemców. Został pojmany i uwięziony jako jeniec wojenny.

W kolejnych latach Bushell wielokrotnie próbował ucieczki, co było utrapieniem dla wartowników. Próby ucieczki były zgodne z ideą honoru wojskowego i uznawane za legalne zgodnie z Konwencją Genewską.

Po kilku nieudanych próbach ucieczki Bushell został przeniesiony w październiku 1942 r. do obozu jenieckiego Stalagu Luft III. Szybko jednak podjął przygotowania do kolejnych ucieczek z obozu. Był uznawany za mózg tego rodzaju operacji, a jego współwięźniowie nazywali go „Wielkim X”. Jeńcy wojenni zbudowali trzy tunele, przez które planowali zbiec, nazwane „Harry”, „Tom” i „Dick”. Największą trudnością wynikającą z planu była nie sama budowa tuneli, ale ogromna liczba 200 osób, które miały przez nie uciec. Ostatecznie udało się to jedynie 76 jeńcom, którzy uciekli przez tunel „Harry” nocą z 24 na 25 marca 1944. Bushellowi i jego partnerowi Bernardowi Scheihauerowi udało się wsiąść do pociągu w Sagan. Zostali oni jednak pojmani dzień później w pobliżu Saarbrücken w Niemczech.

Spośród 76 uciekinierów jedynie trzem udało się dotrzeć do Anglii. Inni nie mieli tyle szczęścia. Po ucieczce Hitler wydał słynny rozkaz z Sagan, w którym nakazał rozstrzelanie pięćdziesięciu schwytanych więźniów. Jedną z zamordowanych osób był Bushell, który został rozstrzelany 29 marca 1944 r. Pochowano go na Starym Cmentarzu Garnizonowym w Poznaniu.

ALLIED PRISONERS OF WAR IN GERMANY, 1939-1945 (HU 1605) :
To zdjęcie Rogera Bushella i dowódcy szwadronu Roberta Stanforda Tucka zostało zrobione w Stalagu Luft III. Copyright: © IWM. Original Source: http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205234086