Enio Mancini

Włochy
22.02.1938 -
Portret młodego Enia Manciniego. © Iole Bottari private archive.

W dniu masakry w Sant’Annie, Enio Mancini miał sześć lat. Mieszkał w osiedlu Sennari, gdzie naziści podpalili domy i wyłapywali ludzi, nikogo jednak nie zabijając. W dorosłym życiu Enio nigdy nie przestał pracować na rzecz przekazywania pamięci o ofiarach tego wydarzenia, poszukiwania prawdy i sprawiedliwości.

Rankiem 12 sierpnia 1944 r. ojciec Enia otrzymał wiadomość o przybyciu Niemców. W obawie przed schwytaniem, uciekł z innymi mężczyznami do lasu. Sześcioletni Enio leżał jeszcze w łóżku. Wraz z matką i całą rodziną został w domu, gdyż dzieci, kobiety i osoby starsze były przekonane, że nic im nie grozi. Jednak naziści włamali się do ich domu i celując w domowników z karabinu maszynowego, zmusili ich do ustawienia się na zewnątrz. Rodzina Enia obawiała się najgorszego, lecz żołnierz kazał im iść w kierunku miejscowości Valdicastello. Zgromadzeni ludzie zaczęli rozchodzić się w różne strony. Gdy rodzina Enia mijała swój dom, zobaczyli, że stoi w płomieniach. Postanowili ukryć się w lesie aż do odejścia Niemców i spróbować uratować resztę dobytku oraz krowę. Zatrzymała ich jednak inna grupa żołnierzy. Kazali im ustawić się wzdłuż ścieżki. Ostatecznie pozostał z nimi tylko jeden nazista, uzbrojony w karabin, który kazał im iść dalej. Enio widział, jak żołnierz strzela w powietrze, słyszał strzały, ale nikt nie upadł. Zostali oszczędzeni. Postanowili zawrócić, aby zbliżyć się do domu. Ponownie ukryli się w lesie, skąd widzieli dym, ale nie zdawali sobie sprawy z tego, co dzieje się po drugiej stronie wsi. Dopiero po południu, gdy wyszli z kryjówki, odkryli zniszczone domy i zmasakrowane ciała. Podobnie jak inni ocalali, Enio i jego rodzina pozostali w lesie aż do przybycia aliantów.

W późniejszych latach Enio opuścił wioskę, zaczął pracę i ożenił się. Od momentu utworzenia Stowarzyszenia Męczenników Sant’Anna di Stazzema w 1970 r. angażował się na rzecz przekazywania pamięci o masakrze. Za tę działalność został odznaczony w 2020 r. tytułem Komandora Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Commendatore dell’ordine al merito della Repubblica Italiana).